Đồn Mộc Ly
Đồn Mộc Lỵ nằm ngay quốc lộ 43, trên đường vào Thác Dải Yếm, Cửa khẩu Lóng Sập, chỉ cách quốc lộ 6 chừng gần 1km. Cổng vào khu di tích khá nhỏ khá nhỏ, nằm khiêm nhường giữa các ngôi nhà, đứng ở ngoài đường chỉ thấy tấm bia ghi lịch sử di tích. Tấm bia diễn giải đại ý: Đồn được Thực Dân Pháp xây dựng năm 1947, khi phát hiện thấy quân chủ lực của ta di chuyển lên Tây Bắc. năm 1951, được tăng cường lực lượng, vũ khí, bổ sung hệ thống công sự, hầm hào kiên cố, hy vọng có thể đủ sức chống đỡ được sự tấn công của Việt Minh, án ngữ, khống chế quốc lộ 6 và quốc lộ 43 sang Hủa Phăn (Lào).
Là hệ thống phòng thủ liên hoàn gồm 9 lô cốt bê tông kiên cố, cố có lỗ châu mai bắn ra các hướng, liên kết với nhau bằng hệ thống giao thông hào chằng chịt, được xây dựng trên những vách đá tai mèo hiểm trở, có nhiều đoạn dựng đứng, có thể ứng cứu cho nhau khi bị tấn công. Nơi đây luôn có một tiểu đoàn quân viễn chinh Pháp được trang bị vũ khí cực mạnh đồn trú.
Để có chiến thắng Đồn Mộc Lỵ, bộ đội ta đã phải mất nhiều tháng trinh sát, lên phương án tối ưu, chập tối 19/11/1952, mới tổ chức tấn công. Địch lợi dụng công sự, lô cốt và các ụ súng điên cuồng chống trả, ta và địch giành giật nhau từng công sự, lô cốt, ụ súng, từng mét hào.
Trận đánh ác liệt đã diễn ra nhiều giờ đồng hồ, gần sáng, bộ đội ta làm chủ hoàn toàn đồn Mộc Lỵ, tiêu diệt và bắt sống 350 tên địch, trong đó có tên quan ba Vzanh đờ xăng; thu hơn 500 súng các loại, cùng toàn bộ vũ khí, đạn dược, quân trang quân dụng khác; giải phóng hơn 1.000 dân. Trong trận đánh bi hùng đêm hôm đó, 53 cán bộ, chiến sĩ của Trung đoàn 174 đã anh dũng hy sinh…
