Vua An Dương Vương

Theo truyền thuyết, bấy giờ vua có một vị tướng tài là Cao Lỗ (Cao Thông) giúp sức, lại được thần Kim Quy phù trợ, cho chiếc móng chân để chế ra thứ nỏ thần, mỗi lần bắn ra 10 mũi tên, khiến Triệu Đà ở phương Bắc đến đánh mấy lần đều bị thua.

Sau Triệu Đà dùng mưu, cho con trai là Trọng Thủy sang lấy công chúa Mỵ Châu và xin ở rể, bề ngoài là kết tình thông gia hòa hiếu, bên trong là tìm hiểu vì sao lực lượng quân sự của Âu Lạc lại mạnh như thế.

Sau khi đã hiểu rõ lý do, Trọng Thủy lừa gạt Mỵ Châu, ăn cắp chiếc nỏ thần đem về nước, rồi cùng vua cha là Triệu Đà đem quân đánh Âu Lạc.

Vua An Dương Vương thua, phải bỏ thành Cổ Loa, lên ngựa, cho Mỵ Châu ngồi phía sau, chạy về phương Nam. Khi đến chân núi Mộ Dạ giáp biển, thần Kim Quy hiện lên, bảo kẻ thù đang ngồi sau lưng. Bấy giờ nhà vua mới vỡ lẽ, bèn rút gươm chém chết Mỵ Châu, rồi tự trầm mà chết ở biển Đại Nha.

Ngày nay, ở sườn núi Mộ Dạ thuộc huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An còn có đền thờ, gọi là đền Cuông.

Chí sĩ Dương Bá Trạc có thơ vịnh:

Thành Loa trăm thước chẳng là bền,

Móng rùa ba thước chẳng là thiêng.

Nước nhà đấy, mất tại người cả,

Thành trì không hiểm, thần không quyền.

Gió mưa gây dựng công khó nhọc,

Nam gồm Văn Lang, Bắc Ba Thục.

Dư đồ muôn dặm mở mang tới,

Một tấm sơn hà, một tấm vóc.

Sẵn sàng cơ nghiệp không biết giữ,

Chiến đã không xong, hoà cũng ngộ.

Biên phòng chểnh mảng, thù lấn quân.

Quanh quẩn một lầm, hai tại lỡ.

Thân gia đâu mới kẻ thù gia,

Chồng nào thương vợ, con lìa cha.

Giặc ngồi sau lưng nói chi nữa,

Nước ôi! Nhà ôi! biển Đại Nha.