Bánh hỏi

Nguyên liệu chính của món bánh hỏi là loại gạo xay từ lúa cũ, đem nghiền lấy bột rồi sú (ngâm với nước) để qua đêm cho bột nở đều. Sau đó đem dáo bột cho dẻo trên bếp với một lượng nước vừa phải, tiếp đó nhồi thành từng khối lớn hình bầu dục, gọi là vặn. Một vặn nặng chừng một kilôgam.

Khuôn bánh làm bằng thiếc hay bằng đồng hình khối lăng trụ cao từ hai đến ba gang tay, đường kính chừng một gang tay. Khuôn bánh được gắn vào khung gỗ vững chắc có bề cao vừa tầm thắt lưng. Trên khung còn gắn thêm đòn nén bằng gỗ. Phía đáy khuôn được đục nhiều lỗ nhỏ li ti đều đặn để bột bánh khi bị nén sẽ thoát ra ngoài.

Khi làm bánh, người thợ bỏ một "vặn" bột vào khuôn rồi dùng đòn nén nén thật chặt. Bột bánh thoát ra khỏi khuôn thành từng sợi dài. Người bắt bột chờ sẵn, nhẹ nhàng đưa tay bắt lấy từng đoạn xếp lên chiếc vỉ nan tre. Khi nào sắp đủ một vỉ thì đưa đi hấp cách thuỷ. Chỉ cần hấp khoảng chừng 3 phút thì bánh chín. Bánh ngon là bánh khô ráo, sợi nhỏ, vừa dai và dẻo, không bị nhão hoặc bị chua.

Người miền Nam, khi ăn bánh hỏi thì cho thoa mỡ hành lên. Còn với người dân miền Trung, khi ăn bánh, người ta thường cho thêm chút dầu phộng hoặc dầu dừa đã khử qua, trộn với lá hẹ xắt nhỏ, tẩm lên từng miếng bánh làm cho hương vị bánh hỏi trở nên lạ, kích thích khẩu vị. Vì thế có câu hát rằng:

Mưa lâm râm ướt dầm lá hẹ;

Em thương một người có mẹ không cha.

Bánh xèo bánh đúc có hành hoa;

Bánh hỏi thiếu hẹ như ma không kèn.

Miếng bánh hỏi chỉ "hoàn hảo" khi được "khoác" lên mình những chiếc lá hẹ xắt nhỏ, xanh ngắt. Lá hẹ ăn với bánh hỏi rất ngon. Tuy cùng họ với hành, tỏi nhưng lá hẹ nhỏ và xanh hơn, hương lá hẹ lại không gắt như lá hành tươi nên rất hợp với bánh hỏi, tạo nên một hương vị đặc trưng.

Ngoài việc dùng xì dầu làm nước chấm rất ngon, bánh hỏi cũng có thể chấm với nước mắm pha loãng với gia vị là ớt, tỏi, đường, chanh, bột ngọt...

Bánh hỏi là món ăn có nguồn gốc xuất xứ và là món bánh truyền thống rất được ưa thích của người Bình Định. Vào các dịp cúng giỗ, cưới hỏi, lễ lạt, bánh hỏi là món ăn không thể thiếu trong gia đình người dân nơi đây... Các làng nghề làm bánh hỏi truyền thống, ngon nổi tiếng ở Bình Định là Quy Nhơn, Tây Sơn, An Nhơn, Tuy Phước …

Bánh hỏi còn được ăn chung với cháo lòng (bánh hỏi cháo lòng), đây là món khoái khẩu của người đất võ và một vài địa phương thuộc tỉnh Phú Yên .